مزایا و معایب و راهنمای خرید فوم پلی‌اتیلن و سایر عایق‌ها
در این قسمت مزایا و معایب فوم سفید و عایق‌های رقیبش را به طور خلاصه مرور می‌کنیم. دانستن این نکات کلیدی به شما کمک می‌کند بر اساس نیاز خود (عایق حرارتی بهتر، ضدآتش بودن، ارزان بودن، و غیره) انتخاب درستی انجام دهید
مزایای فوم سفید:
- سبک و انعطاف‌پذیر: نصب آسان بر روی سطوح مختلف بدون نیاز به سازه‌های نگهدارنده قوی. این فوم به راحتی بریده می‌شود و می‌تواند گوشه‌ها و فضاهای خالی را پُر کند.
- مقاوم در برابر رطوبت: ساختار بسته‌ی سلولی آن اجازه نفوذ آب و بخار را نمی‌دهد؛ از این رو هم عایق حرارتی و هم عایق رطوبتی استعایق حرارتی مناسب: در ضخامت‌های معمول (مثلاً ۱ تا ۵ سانتیمتر) عملکرد قابل قبولی در کاهش انتقال حرارت دارد
. به کمک این فوم می‌توان دمای داخل ساختمان را بهتر حفظ کرد و در مصرف انرژی صرفه‌جویی نمود. - جاذب ارتعاش و ضربه: فوم پلی‌اتیلن علاوه بر حرارت، ضربه‌گیر خوبی هم هست
. به عنوان لایه زیر کف‌پوش یا بین سازه‌ها، لرزش‌ها را می‌گیرد و به افزایش دوام مصالح مجاور کمک می‌کند. - عدم ایجاد حساسیت: برخلاف عایق‌های الیافی (شیشه/سنگ)، این فوم گرد و غبار یا الیاف مزاحم در هوا پخش نمی‌کند؛ بنابراین برای نصاب و ساکنین خطری از نظر تنفسی یا پوستی ندارد
- قیمت ارزان: از مقرون‌به‌صرفه‌ترین عایق‌ها است
. به ویژه در مقایسه با پشم سنگ، پشم شیشه و الاستومری، هزینه کمتری برای هر مترمربع دارد و انتخاب اقتصادی به شمار می‌آید.
معایب:
- قابل اشتعال بودن: مهم‌ترین ایراد فوم پلی‌اتیلن، مقاومت پایین در برابر آتش است. این ماده به سرعت می‌سوزد و شعله را گسترش می‌دهد. در صورت آتش‌سوزی، دود سیاه غلیظ و سمی تولید می‌کند. باید دور از منابع حرارتی شدید نصب شود و در کاربردهای حساس به آتش، استفاده نشود.
- محدودیت دمایی: استفاده از آن در دماهای بالاتر از ~۹۰°C توصیه نمی‌شود چون شکل و کارایی خود را از دست می‌دهد
. در مجاورت سطوح خیلی داغ یا حرارت مستقیم (مثلاً لوله بخار یا دودکش) نباید به کار رود. - استحکام مکانیکی محدود: فوم پلی‌اتیلن نرم است و باربری چندانی ندارد. مثلاً در کف‌هایی که فشار زیاد است، ممکن است تحت وزن فشرده شود و ضخامت موثرش کم گردد. برای بارهای سنگین بهتر است ترکیب شود (مثلاً روی آن یک لایه تخته یا بتن قرار گیرد).
- عمر مفید در فضای باز: در معرض نور آفتاب و اشعه UV، به مرور زرد و شکننده می‌شود. بنابراین برای استفاده بیرونی حتماً باید با پوشش مناسب محافظت شود. بدون پوشش، ممکن است پس از چند سال خرد شود.
- عدم جذب صدای عالی: هرچند جلوی انتقال صوت را می‌گیرد، اما جذب آکوستیکی آن متوسط است
. برای حذف پژواک یا صداهای مزاحم شدید، به خوبی عایق‌های صوتی تخصصی (مانند پشم سنگ) عمل نمی‌کند. - زیست‌محیطی: از مواد پلاستیکی ساخته شده و تجزیه‌پذیر نیست. پس از دوران مفید، دفع آن می‌تواند برای محیط زیست مشکل‌ساز باشد (هرچند قابل بازیافت است، اما فرایند بازیافتش در کشور ما محدود است).
---------------------------------------------------------------------------------------
مزایا و معایب پشم سنگ
مزایا:
- عایق حرارتی قوی: با ضریب انتقال حرارت بسیار پایین، یکی از بهترین عایق‌های حرارتی سنتی است
. در برابر سرما و گرما به خوبی مقاوم است و پایداری عملکرد در طول زمان دارد. - غیر قابل اشتعال: بزرگ‌ترین مزیت پشم سنگ، مقاومت فوق‌العاده در برابر آتش است
. این ماده نمی‌سوزد و تا دماهای بسیار بالا شکل خود را حفظ می‌کند. از این رو برای عایق‌بندی ضدحریق ایده‌آل است 
- عایق صوتی عالی: چگالی بالا و بافت فیبری آن باعث شده در جذب صدا فوق‌العاده باشد
. در دیوارها و سقف‌ها به کاهش نویز میان فضاها کمک زیادی می‌کند. - دوام و پایداری: ماده‌ای غیرآلی و معدنی است، بنابراین در برابر کپک، قارچ، حشرات و… مقاوم است. همچنین مرور زمان تأثیر کمی بر کارایی آن دارد و فاسد یا پوسیده نمی‌شود
. طول عمر آن عملاً برابر عمر ساختمان است. - سازگاری با محیط زیست: بخشی از مواد اولیه آن از سنگ‌های طبیعی است و بسیاری از برندها درصدی مواد بازیافتی (مانند سرباره کوره‌ها) در تولید آن مصرف می‌کنند. پس از استفاده نیز زیان کمتری برای محیط زیست دارد (هرچند تجزیه‌پذیر نیست اما ماده‌ای خنثی است).
معایب:
- سنگینی: نسبت به عایق‌های فومی، دانسیته بالاتری دارد و به همان نسبت وزن بیشتری اعمال می‌کند
. این موضوع هم در حمل و نقل و هم در بارگذاری ساختمان قابل توجه است، هرچند همچنان وزن آن در قیاس با بسیاری مصالح ساختمانی زیاد نیست. - نیاز به تجهیزات محافظتی هنگام نصب: الیاف پشم سنگ می‌توانند مانند پشم شیشه باعث سوزش و خارش شوند (البته کمی کمتر). در هر حال نصاب باید از ماسک، دستکش و لباس مناسب استفاده کند
. تماس آن با پوست و چشم آزاردهنده است. - هزینه بیشتر: قیمت خود ماده پشم سنگ و همچنین هزینه نصب آن معمولاً بالاتر از فوم‌های پلی‌اتیلنی است. نصب آن زمان‌برتر بوده و گاهی برای محکم کردن نیاز به سازه یا چسب خاص دارد که هزینه را افزایش می‌دهد.
- کاهش عملکرد در صورت رطوبت: اگرچه پشم سنگ تا حدی آب‌گریز ساخته می‌شود، اما در صورت خیس شدن کارایی‌اش افت می‌کند. پس باید همیشه خشک بماند یا با پوشش بخاربند مناسب استفاده شود. در محیط‌های با رطوبت بالا کارایی آن به مراتب کمتر از زمانی است که خشک باشد.
- ضخامت بیشتر برای همان کارایی: در مقایسه با عایق‌های مدرنی مثل فوم پلی‌یورتان یا پلی‌استایرن، پشم سنگ برای رسیدن به R-value مشابه نیاز به ضخامت بیشتری دارد
. این موضوع در فضاهای محدود یک نکته منفی به شمار می‌رود (البته در قیاس با فوم پلی‌اتیلن این تفاوت خیلی زیاد نیست)
---------------------------------------------------------------------------------------
مزایا و معایب عایق الاستومری
مزایا:
- انعطاف بسیار بالا: به راحتی دور هر شکل و انحنایی پیچیده می‌شود
. برای عایق‌کاری زانویی‌ها، اتصالات پیچیده و دستگاه‌های با شکل نامنظم ایدئال است. - نصب تمیز و آسان: بدون ایجاد گردوغبار یا نیاز به پوشش اضافی. بسیاری از انواع آن خودچسب‌دار بوده که نصب را سریع‌تر می‌کند
. نیازی به دستکش و ماسک در زمان نصب نیست چون ماده‌ای تمیز و بدون ضرر است - مقاوم در برابر رطوبت و بخار: سلول‌های بسته و متراکم آن اجازه هیچ گونه نفوذ آب به داخل را نمی‌دهد
. حتی بدون روکش آلومینیومی نیز در برابر تعریق لوله مقاومت می‌کند. به علاوه به علت ساختار ویژه، در برابر رشد قارچ و باکتری مصون است 
- عملکرد حرارتی عالی: ضریب انتقال حرارت پایینی دارد و به خوبی از هدررفت انرژی جلوگیری می‌کند
. چه برای لوله آب سرد (جلوگیری از گرم شدن) و چه لوله آب گرم (جلوگیری از اتلاف گرما) موثر است. همچنین به کاهش مصرف انرژی سیستم‌های تهویه مطبوع کمک می‌کند. - عایق صوت و لرزش: ساختار لاستیکی آن باعث جذب صدا و ارتعاش می‌شود
. از این جهت در تاسیسات مکانیکی که صدا و لرزش دارند، یک مزیت مضاعف به حساب می‌آید (هم عایق حرارت و هم عایق صدا). - دوام زیاد: در برابر اوزون و بسیاری مواد شیمیایی مقاوم است. طول عمر بالایی دارد و سال‌ها بدون کاهش کیفیت کار می‌کند
. نه خشک و خرد می‌شود و نه تجزیه زیستی دارد. شرایط محیطی معمول (غیر از UV) تأثیری بر آن ندارد. - ظاهر شکیل: برخلاف عایق‌های سنتی، نمای نسبتا صاف و یکدستی دارد. حتی در معرض دید بودن آن مشکلی ایجاد نمی‌کند و در صورت نیاز می‌توان آن را رنگ‌آمیزی کرد تا با محیط هماهنگ شود
. این ویژگی در ساختمان‌های تجاری یا فضاهای صنعتی که زیبایی مهم است کاربرد دارد.
معایب:
- قیمت اولیه بالا: این عایق جزو گران‌ترین‌ها است
. هزینه هر مترمربع/مترطول آن محسوساً بیشتر از پشم شیشه یا پشم سنگ و فوم پلی‌اتیلن است. بنابراین در پروژه‌های بزرگ، بودجه را به شدت تحت فشار قرار می‌دهد - حساسیت به UV: نور خورشید دشمن اصلی الاستومری‌هاست. اشعه ماوراءبنفش باعث ترک‌خوردگی و تضعیف ساختار آن در درازمدت می‌شود
. به همین دلیل اگر در فضای باز استفاده شود، حتماً باید با رنگ یا کاور مخصوص محافظت گردد که این خود هزینه و کار اضافی است. - محدودیت دمای خیلی بالا: اگرچه تا حدود 105°C را تحمل می‌کند، اما برای دماهای بسیار بالا (مثلاً سطح داغ دیگ‌بخار) مناسب نیست و نباید استفاده شود. در دمای پایین (زیر -40°C) نیز ممکن است ترد شود. برای بازه‌های فراتر، باید سراغ عایق‌های خاص (مانند فوم‌های سیلیکونی) رفت.
- قابل احتراق: همانند فوم پلی‌اتیلن، در برابر شعله مستقیم مشتعل می‌شود (ولو اینکه خودبه‌خود خاموش گردد). بنابراین در مکان‌های دارای کد حریق سخت‌گیرانه، ممکن است مجاز به استفاده گسترده از آن نباشید مگر با تمهیدات خاص.
- عدم قابلیت استفاده در ضخامت بسیار بالا: عایق‌های الاستومری معمولاً در ضخامت‌های محدود (تا چند سانتیمتر) تولید می‌شوند. برای دستیابی به عایق‌کاری با ضخامت خیلی زیاد (مثلاً 10 سانتیمتر)، باید لایه‌های متعدد روی هم نصب شوند که کمی دست و پا گیر است. در حالی که پشم شیشه یا پشم سنگ به راحتی در ضخامت‌های بالاتر قابل تهیه‌اند.
پس از بررسی مزایا و معایب، درک بهتری از جایگاه هر عایق پیدا می‌کنیم. در ادامه، کاربردهای فوم سفید در زمینه‌های مختلف را مرور می‌کنیم تا بدانید این محصول در چه مواردی بیشترین کاربرد را دارد. سپس برای جمع‌بندی، جدول مقایسه‌ای ارائه خواهیم داد که مرور نکات ذکر شده را آسان‌تر می‌کند.
