کانال فلکسیبل فایبرگلاس نخ دار
کانال فلکسیبل روکش فایبرگلاس (نخ‌دار) چیست؟
کانال فلکسیبل فایبرگلاس نخ‌دار یکی از انواع مدرن و پرکاربرد کانال‌های انتقال هوا در صنعت تهویه است. این کانال در واقع یک مجرای خرطومی انعطاف‌پذیر با لایه عایق حرارتی و روکش خارجی تقویت‌شده (فایبرگلاس نخ‌دار) می‌باشد که مقاومت بالایی در برابر حرارت و آسیب‌های فیزیکی دارد
به زبان ساده، کانال فلکسیبل فایبرگلاس ترکیبی از فنر فلزی، فویل آلومینیومی و عایق حرارتی است که توسط یک لایه بیرونی فایبرگلاس نسوز پوشانده شده است. این ساختار منحصر‌به‌فرد باعث شده تا کانال مذکور در سیستم‌های مختلف تهویه مطبوع ساختمانی، صنعتی و حتی خودرویی به‌طور گسترده به کار رود. در ادامه به بررسی کامل ویژگی‌ها و ساختار این کانال، سایزهای استاندارد آن، کاربردهای گوناگون، مزایا و معایب در مقایسه با مدل‌های دیگر و نیز ارائه چند نمودار تحلیلی فرضی از مقاومت و کارایی آن می‌پردازیم. همچنین یک فهرست از کلمات کلیدی مرتبط برای بهبود سئو، عنوان و متا دیسکریپشن پیشنهادی، و در پایان خلاصه‌ای از مطلب برای استفاده در فایل صوتی آورده شده است.
ساختار و ویژگی‌های کانال فلکسیبل فایبرگلاس نخ‌دار
کانال فلکسیبل روکش فایبرگلاس دارای ساختار چندلایه است که هر لایه وظیفه‌ای بر عهده دارد. به‌طور معمول این کانال از سه لایه اصلی تشکیل می‌شود
لایه داخلی: جدارهٔ داخلی کانال یک لایه فویل آلومینیومی لمینیت‌شده است که سطحی صاف برای عبور هوا فراهم می‌کند و جلوی نشت هوا را می‌گیرد
. این فویل آلومینیومی معمولاً دارای کلاس حریق بالا نیز هست تا در برابر آتش مقاوم باشد
.
لایه میانی (عایق): در وسط کانال یک لایه عایق وجود دارد. در بسیاری از مدل‌های جدید، از عایق فوم الاستومری با ضخامت چند میلی‌متر استفاده می‌شود
. عایق الاستومری به دلیل ضریب انتقال حرارت پایین، جلوی هدررفت گرما و سرما را می‌گیرد
. در برخی مدل‌های قدیمی‌تر ممکن است از عایق پشم‌شیشه (فایبرگلاس سنتی) نیز استفاده شود، ولی عایق‌های جدید (الاستومری یا پلی‌استر فشرده) عملکرد بهتری داشته و بدون ذرات ریز پشم‌شیشه هستند. نتیجه این لایه میانی عایق آن است که کانال فلکسیبل فایبرگلاس از قبل عایق‌بندی شده بوده و نیازی به عایق‌کاری مجدد در محل ندارد
.
لایه بیرونی: بیرونی‌ترین لایه همان روکش فایبرگلاس نخ‌دار است. این روکش از یک فویل آلومینیومی تقویت‌شده با الیاف شیشه (فایبرگلاس) تشکیل شده که به صورت مشبک در بافت فویل قرار گرفته‌اند
. به همین دلیل اصطلاحاً به آن آلومینیوم نخ‌دار یا فایبرگلاس مسلح می‌گویند. این لایه بیرونی نقش محافظ را ایفا می‌کند و کانال را در برابر ضربه، پارگی، فشار خارجی و شعله آتش بسیار مقاوم می‌سازد
. ترکیب رزین و الیاف شیشه در این پوشش کامپوزیتی، یک لایه بسیار محکم و نسوز ایجاد کرده است
. علاوه بر این سه لایه اصلی، یک فنر فولادی مارپیچ نیز در ساختار کانال به‌کار رفته که بین لایه‌ها قرار می‌گیرد و اسکلت اصلی کانال را تشکیل می‌دهد
. این فنر فلزی به کانال شکل خرطومی داده و باعث انعطاف‌پذیری بالای آن می‌شود (کانال می‌تواند خم شود یا فشرده گردد، اما توسط فنر به شکل دایره‌ای بازمی‌گردد).
ویژگی‌های فیزیکی: کانال فلکسیبل فایبرگلاس نخ‌دار به دلیل مواد به‌کار رفته، ویژگی‌های برجسته‌ای دارد. اول این که کاملاً عایق است؛ یعنی تبادل حرارتی کمی با محیط دارد و از ایجاد تعریق یا میعان روی سطح کانال جلوگیری می‌کند. دوم، نسوز و مقاوم در برابر حرارت است. روکش فایبرگلاس این کانال در برابر دماهای بالا آسیب نمی‌بیند و حتی در معرض شعله مستقیم دیرتر دچار حریق می‌شود
. سومین ویژگی، مقاومت مکانیکی بالا است. وجود نخ‌های فایبرگلاس در ساختار روکش باعث استحکام کششی و پارگی بالاتر نسبت به کانال‌های فلکسیبل معمولی (با روکش PVC یا آلومینیوم ساده) شده است
. این یعنی کانال در برابر ضربه، خم‌شدن شدید یا فشار خارجی، دیرتر آسیب می‌بیند یا سوراخ نمی‌شود
. همچنین به دلیل جنس آلومینیومی-پلیمری لایه‌ها، این کانال‌ها در برابر خوردگی شیمیایی و زنگ‌زدگی مقاومت دارند و رطوبت یا بخارات خورنده (مثلاً بخارهای اسیدی) به راحتی به آنها آسیب نمی‌رساند
. مقاومت در برابر نور فرابنفش خورشید نیز از دیگر ویژگی‌های روکش فایبرگلاس است که امکان به‌کارگیری آن در فضای باز یا روی پشت‌بام‌ها را فراهم می‌کند بدون آنکه روکش در اثر نور خورشید خشک و شکننده شود
از لحاظ وزن، کانال فلکسیبل فایبرگلاس نسبت به لوله‌های فلزی وزن بسیار کمتری دارد و حتی در مقایسه با برخی کانال‌های خرطومی دیگر نیز سبک محسوب می‌شود
. این وزن کم نصب آن را آسان‌تر کرده و مخصوصاً در سقف‌های کاذب که بار مرده ساختمان مهم است، یک مزیت به شمار می‌آید
. طول هر شاخه از این کانال‌ها معمولاً 6 متر است که به صورت کمپکت (فشرده) بسته‌بندی شده و در محل نصب باز می‌شود
. قابلیت فشرده‌شدن تا حد قابل توجهی، حمل و نقل و انبار کردن آنها را نیز ساده می‌کند. برای اتصال کانال به دریچه‌ها یا سایر بخش‌های سیستم تهویه، معمولاً از بست فلزی کمربندی مخصوص کانال فلکسیبل استفاده می‌شود که دور کانال محکم می‌شود تا هیچ نشتی هوایی وجود نداشته باشد. بطور کلی به دلیل ساختار چندلایه و آب‌بندی مناسب، نشتی هوا در طول این کانال نزدیک به صفر است
که در حفظ راندمان سیستم HVAC بسیار مؤثر است.
جدول سایزهای استاندارد کانال فلکسیبل فایبرگلاس
کانال‌های فلکسیبل روکش فایبرگلاس در قطرهای متنوعی تولید می‌شوند تا پاسخ‌گوی نیاز سیستم‌های مختلف باشند. قطر این کانال‌ها را معمولاً بر حسب اینچ بیان می‌کنند. رایج‌ترین سایزهای استاندارد بین 4 تا 20 اینچ هستند
. جدول زیر سایزهای معمول را به اینچ و تقریب معادل آن به سانتی‌متر نشان می‌دهد:
سایز کانال (اینچ) قطر تقریبی (سانتی‌متر)
4″ 10 cm
5″ 12.5 cm
6″ 15 cm
7″ 17.5 cm
8″ 20 cm
9″ 22.5 cm (تقریبی)
10″ 25 cm
12″ 30 cm
14″ 35 cm
16″ 40 cm
18″ 45 cm
20″ 50 cm
همان‌طور که دیده می‌شود قطر ۴ اینچ (~۱۰ سانت) کوچک‌ترین سایز رایج و ۲۰ اینچ (~۵۰ سانت) از بزرگ‌ترین سایزهای تولیدی این کانال است. سایزهای ۶، ۸، ۱۰ و ۱۲ اینچ پرمصرف‌ترین اقطار در پروژه‌های تهویه مطبوع محسوب می‌شوند (مثلاً برای اتصال به دهانه فن‌کوئل‌ها و داكت اسپلیت‌ها)
. البته بسته به سفارش مشتری و کاربرد مدنظر، امکان تولید در قطرهای دیگر (یا برخی سایزهای غیراستاندارد میان این اعداد) نیز توسط برخی سازندگان وجود دارد، اما سایزهای فوق متداول‌تر هستند. طول هر شاخه همان‌طور که اشاره شد معمولاً ۶ متر است و در صورت نیاز به طول بلندتر می‌توان چند شاخه را به هم متصل کرد.
